معرفی مرکز تحقیقات

مرکز تحقیقات سرطان های گوارش و کبد یکی از مهمترین مراکز تحقیقاتی پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران است که نیمی از مجموع مطالعات و نیز بیشترین سطح همکاری های بین المللی این پژوهشکده را به خود اختصاص داده است . تمرکز مطالعات این مرکز تحقیقات، بر روی بدخیمی های دستگاه گوارش فوقانی است که این موضوع خود از اصلی ترین نتایج « مطالعه سرطان مری و معده در شمال ایران » / GEMINI ) Gastro Esophageal Malignancy in North of Iran) و «مطالعه کو هورت گلستان » است.

مرکز تحقیقات سرطان های گوارش و کبد هم اکنون دارای شش گروه پژوهشی سرطان معده، سرطان مری، سرطان روده، سرطان کبد و پانکراس و گروه پژوهشی هلیکوباکتر پیلوری میباشد.

شاید بتوان دهه هفتاد شمسی را نقطه عطفی در شروع مطالعات سرطان های دستگاه گوارش در کشور و دانشگاه دانست.گزارشات متعدد همکاران پزشک شاغل در استان اردبیل بیانگر بروز بسیار بالای سرطان معده بود. موضوع در گروه تخصصی مطرح و پس از بحث و تبادل نظر برنامه تحقیقاتی جامعی در این مورد تدوین و شروع به اجرا شد که بعداً تحت عنوان GEMINI شهرت جهانی پیدا کرد و به استان گلستان نیز تسریع پیدا کرد.اولین فعالیت تحقیقاتی در این سری مطالعات تعیین دقیق میزان بروز سرطان ها در این استان بود. آخرین نتایج بروز سرطان کشور و منطقه مربوطه به چهل سال قبل و مطالعه مشترک دانشکده بهداشت و IARC بود. به همین دلیل با مشارکت و همکاری دانشگاه علوم پزشکی اردبیل طی یک برنامه ریزی دقیق یک مطالعه ثبت جمعیتی سرطان در استان شروع شد و برای مقایسه این اطلاعات با نتایج چهل سال قبل و نیز نقاط با گزارشات بروز کمتر چهار استان مازندران، گیلان، گلستان و کرمان به این مطالعه اضافه شدند.

نتایج مطالعه برای نخستین بار بود و جمعیتی سرطان را در بیش از 5% جمعیت کشور نشان داد و مبنایی برای تعیین بروز سرطان جمهوری اسلامی ایران توسط سازمان بهداشت جهانی قرار گرفت که قبل از آن با تخمین و استفاده از اطلاعات کشور هایی چون کویت، عمان و رژیم اشغالگر قدس انجام می پذیرفت.نتایج مطالعه نشان دهنده بروز بسیار بالای سرطان در این منطقه نه تنها در ایران بلکه در دنیا بود. در ادامه مطالعه مرحله بعدی با هدف بررسی سلامت مری و معد در استان با بررسی اندوسکوپی 1100 نفر جمعیت سالم ساکن استان در دو منطقه اردبیل (بروز متوسط) و مشکین شهر (بروز بالا) بود. نتایج مطالعه که با مشارکت و همکاری دانسگاه علوم پزشکی اردبیل انجام شد نشان دهنده وجود خطر بسیار جدی بروز سرطان و شیوع بالای ضایعات و پیش سرطانی معده در این مناطق بود. بیش از 92% از ساکنان دچار آلودگی هیلکوباکتر پیلوری به عنوان کارسینوژن اصلی بروز سرطان معده بودند.  به دنبال این مطالعه و نتایج بروز سرطان مری در شرق استان گلستان با ایجاد یک پایگاه تحقیقاتی دیگر در گلستان و در تعامل با دانشگاه علوم پزشکی گلستان طرح تحقیقاتی کوهورت گلستان بررسی 50000 نفر از ساکنان شرق استان طراحی و شروع به اجرا شد. دو کلینیک اترک در گنبد و ارس در اردبیل با تجهیزات کامل که توسط مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی تهران تائید شده بود .

ضمن ایجاد بستر لازم برای اجرای مطالعات مرتبط خدمات تشخیصی و درمانی رایگان را توسط بهترین متخصصان مربوطه که از تهران به طور مرتب در کلینیک حاضر می شدند ارائه می نمود. به دنبال این فعالیت ها ثبت جمعتی سرطان توسط وزرات بهداشت به طور رسمی پذیرفته شده و اجرای آن توسط همکاران مرکز تحقیقات سرطان و دانشگاه علوم پزشکی گلستان در کشور آغاز شد که تاکنون نتایج آن به طور مرتب منتشر شده و وضعیت بروز سرطان را به خوبی نشان می دهند.

در پاسخ به درخواست جامعه برای سلام و دوری از بیماری و ابتلا به سرطان  و به دنبال یافته های این مطالعات دو عامل خطر ساز اصلی بروز سرطان مری مصرف چای داغ و اپیوم در گلستان ک توسط سازمان جهانی بهداشت نیز پذیرفته شد به طور مناسب به جامعه اطلاع رسانی شد که پس از گذشت بیست سال بروز سرطان مری را به نصف زمان شروع مطالعه کاهش داده است. در کنار این مطالعات متعدد دیگری بررسی سرطان های کولون و پانکراس انجام شده است.

مشخص شدن سن شروع بالینی در بروز سرطان کولون در کشور در مقایسه با دنیا منجر به همراهی و همکاری معاونت بهداشتی دانشگاه در اجرای برنامه غربالگری سرطان کولون بود که نتایج آن پاسخی به درخواست جامعه برای جلوگیری و تشخیص زود رس ابتلا به این سرطان و درمان به موقع آن بود.

برنامه راهبردی حاضر با هدف تداوم این فعالیت ها باتوجه به سیاستهای کلان فعلی دانشگاه و مطالعه جدی جامعه برای بهبود سلامت مردم و جلوگیری از بروز بیماریها با کنترل عوامل خطر آنها و نیز تشخیص و درمان به موقع آنها و تحقیقات هدفمند تهیه و تدوین شده است.